Trong bối cảnh nền kinh tế toàn cầu không ngừng thay đổi và môi trường cạnh tranh trở nên khốc liệt hơn, các doanh nghiệp tại Việt Nam đang tìm kiếm các chiến lược tái cấu trúc và định hướng lại hoạt động kinh doanh để đáp ứng linh hoạt với nhu cầu thị trường. Một trong những chiến lược được các doanh nghiệp ưu tiên là phát triển theo mô hình đa ngành. Việc mở rộng hoạt động sang các lĩnh vực khác nhau không chỉ giúp doanh nghiệp tận dụng cơ hội từ nhiều ngành kinh tế mà còn giúp họ tạo ra các lớp bảo vệ trước rủi ro thị trường, từ đó nâng cao khả năng cạnh tranh cả ở thị trường trong nước và quốc tế.
Xu hướng phát triển doanh nghiệp đa ngành tại Việt Nam
Trong những năm qua, xu hướng đa ngành ngày càng trở nên phổ biến và được nhiều doanh nghiệp lớn tại Việt Nam áp dụng. Thay vì chỉ tập trung vào một lĩnh vực duy nhất, các tập đoàn lớn đang mở rộng hoạt động sang nhiều ngành nghề khác nhau, từ sản xuất và thương mại đến dịch vụ tài chính, bảo hiểm, bất động sản, năng lượng, nông nghiệp công nghệ cao, và logistics. Mô hình này không chỉ phản ánh nhu cầu tăng trưởng mà còn tạo ra một hệ sinh thái kinh doanh đa dạng, nơi các lĩnh vực có thể hỗ trợ và bổ sung cho nhau, từ đó gia tăng giá trị tổng hợp.
Ví dụ điển hình là Tập đoàn Vingroup, ban đầu chỉ hoạt động trong lĩnh vực bất động sản và bán lẻ, nhưng hiện nay đã mở rộng sang nhiều ngành như sản xuất ô tô (VinFast), giáo dục (Vinschool), y tế (Vinmec), công nghệ (VinAI, VinBigdata), và du lịch nghỉ dưỡng (Vinpearl). Vingroup đã xây dựng một hệ sinh thái hoàn chỉnh, tạo ra một vòng tròn khép kín, nơi khách hàng có thể trải nghiệm tất cả dịch vụ của tập đoàn, giúp xây dựng mạng lưới khách hàng trung thành và ổn định.
Ngay cả các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SMEs) cũng ngày càng tham gia vào xu hướng đa ngành, đặc biệt khi thị trường thay đổi nhanh chóng sau đại dịch. Những doanh nghiệp này tận dụng nguồn lực hiện có trong chuỗi cung ứng, nhân sự hoặc dữ liệu khách hàng để mở rộng các ngành nghề phụ trợ, qua đó nâng cao hiệu quả mà không cần phải đầu tư lại từ đầu.
Lợi thế cạnh tranh từ chiến lược doanh nghiệp đa ngành
Một trong những lợi thế rõ rệt của chiến lược đa ngành là khả năng tối ưu hóa việc phân bổ nguồn lực, bao gồm tài chính, nhân sự và công nghệ. Các doanh nghiệp có thể dễ dàng điều chuyển nguồn lực từ các ngành gặp khó khăn sang những ngành có tiềm năng tăng trưởng mạnh, giúp duy trì sự ổn định chung và bảo đảm dòng tiền liên tục. Điều này đặc biệt hữu ích trong những thời kỳ khủng hoảng hoặc biến động thị trường, khi các doanh nghiệp đơn ngành có thể gặp khó khăn lớn.
Tuy nhiên, chiến lược đa ngành không phải lúc nào cũng bảo đảm thành công. Một nghiên cứu từ EY-Parthenon chỉ ra rằng, trong vòng 10 năm qua, các công ty chuyên ngành (focused companies) thường có hiệu suất sinh lời cao hơn so với các tập đoàn đa ngành truyền thống. Các công ty chuyên ngành thường dễ dàng vận hành tinh gọn hơn, quản lý chi phí hiệu quả và tối ưu hóa năng lực cốt lõi để dẫn đầu trong thị trường ngách mà họ chọn. (1)
Một ví dụ tiêu biểu là Samsung – một tập đoàn đa ngành thành công, với các mảng kinh doanh hỗ trợ lẫn nhau như điện tử tiêu dùng, công nghệ thông tin, hóa chất và xây dựng. Việc sở hữu các ngành liên quan giúp Samsung kiểm soát tốt chuỗi cung ứng, giảm chi phí đầu vào và chủ động hơn về công nghệ.
Trong một thế giới ngày càng kết nối, nơi người tiêu dùng yêu cầu những giải pháp toàn diện và tích hợp, chiến lược đa ngành giúp doanh nghiệp nhanh chóng đáp ứng nhu cầu này, đồng thời tạo ra giá trị cộng thêm cho khách hàng và cho chính doanh nghiệp thông qua việc học hỏi và chia sẻ nguồn lực giữa các lĩnh vực.
Tóm lại, chiến lược đa ngành có thể không mang lại thành công ngay lập tức, nhưng nếu được triển khai một cách chiến lược và có tầm nhìn dài hạn, nó sẽ trở thành lợi thế cạnh tranh mạnh mẽ giúp doanh nghiệp duy trì sự tăng trưởng bền vững trong tương lai. Điều quan trọng là phải chọn đúng ngành có sự liên kết chiến lược, cùng với hệ thống quản lý linh hoạt để điều phối hiệu quả các hoạt động đa dạng.
Thách thức và cân nhắc đối với mô hình doanh nghiệp đa ngành
Một trong những vấn đề lớn là quản lý. Khi hoạt động trong nhiều lĩnh vực khác nhau, doanh nghiệp dễ gặp phải sự phức tạp trong việc điều phối và giám sát hoạt động. Các bộ phận kinh doanh độc lập có thể thiếu sự liên kết và đồng bộ, dẫn đến hiệu quả vận hành không như kỳ vọng.
Ngoài ra, việc phân bổ nguồn lực như tài chính, nhân sự và thời gian cho quá nhiều ngành nghề có thể làm giảm sự tập trung vào mỗi mảng, ảnh hưởng đến hiệu quả của các hoạt động. Nếu không có chiến lược rõ ràng và hệ thống quản lý hiệu quả, doanh nghiệp dễ rơi vào tình trạng đầu tư dàn trải nhưng không thu được kết quả như mong muốn.
Rủi ro từ thị trường và sự thay đổi chính sách cũng là một yếu tố cần cân nhắc. Khi một ngành gặp khó khăn, tác động có thể lan rộng và ảnh hưởng đến toàn bộ doanh nghiệp nếu không được kiểm soát tốt.
Do đó, nhiều doanh nghiệp đã lựa chọn chiến lược thận trọng hơn, tập trung vào các ngành nghề cốt lõi để đảm bảo hiệu quả và duy trì sự ổn định lâu dài. Việc lựa chọn giữa phát triển đa ngành hay chuyên môn hóa phụ thuộc vào năng lực nội tại, khả năng quản trị và chiến lược phát triển dài hạn của từng doanh nghiệp.
Tóm lại, xu hướng đa ngành của các doanh nghiệp Việt Nam phản ánh sự linh hoạt trong việc thích ứng với biến động thị trường và nhu cầu đa dạng của nền kinh tế. Tuy nhiên, để đạt được lợi thế cạnh tranh bền vững, doanh nghiệp cần có chiến lược rõ ràng, quản lý hiệu quả và cân nhắc kỹ lưỡng giữa việc mở rộng và tập trung vào ngành cốt lõi.
Nguồn:
(1). Ey.com
